Bánh Tết Đoan Ngọ là món ăn truyền thống quan trọng trong ngày lễ mùng 5 tháng 5 âm lịch tại nhiều nước phương Đông. Không chỉ mang hương vị độc đáo, những chiếc bánh này còn chứa đựng ý nghĩa văn hóa, gắn liền với phong tục cầu sức khỏe, may mắn và tưởng nhớ tổ tiên. Hãy cùng Bánh Ngon Wiki tìm hiểu về món bánh đặc biệt này tại đây!
Khám phá thêm các bài viết hay:
- Các loại bánh Tết Hàn Thực mang đậm ý nghĩa truyền thống
- Các mẫu bánh kem tết đẹp mắt và ý nghĩa xuân Ất Tỵ
Đôi nét về ngày Tết Đoan Ngọ
Tết Đoan Ngọ, còn được biết đến với tên gọi Tết diệt sâu bọ hay Tết Đoan Dương, là một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng, không chỉ của người Việt mà còn của nhiều nước phương Đông. Ngày lễ này diễn ra vào mùng 5 tháng 5 âm lịch hàng năm, mang ý nghĩa xua đuổi sâu bọ, cầu mong sức khỏe, bình an và mùa màng bội thu.
Theo truyền thuyết, Tết Đoan Ngọ bắt nguồn từ câu chuyện về một ngôi làng nọ. Khi người dân đang tưng bừng ăn mừng mùa vụ bội thu thì bất ngờ sâu bọ kéo đến phá hoại hoa màu và thực phẩm. Trong lúc dân làng hoang mang không biết làm sao để xử lý, một ông lão tên Đôi Truân xuất hiện, chỉ cho họ cách lập một mâm cúng đơn giản với bánh gio và trái cây. Kỳ diệu thay, ngay khi nghi lễ hoàn tất, sâu bọ lập tức biến mất.
Để tưởng nhớ sự kiện này, mỗi năm vào giờ Ngọ (12 giờ trưa) của ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch, người dân lại bày biện mâm bánh Tết Đoan Ngọ gồm hoa, quả, bánh ú, rượu nếp, cùng nhiều món ăn truyền thống khác. Không chỉ mang ý nghĩa tâm linh, Tết Đoan Ngọ còn là dịp để gia đình đoàn tụ, tận hưởng hương vị mùa hè và vun đắp tình cảm thân thuộc.
Trải qua bao thế hệ, Tết Đoan Ngọ đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người Việt, lưu giữ những giá trị tinh thần và phong tục tập quán đặc sắc.
Ý nghĩa của món bánh Tết Đoan Ngọ? Tại sao Tết Đoan Ngọ lại ăn bánh tro, cơm rượu nếp?
Bánh tro và cơm rượu nếp là hai món ăn truyền thống gắn liền với mâm cỗ Tết Đoan Ngọ của người Việt. Mỗi món không chỉ mang hương vị đặc trưng mà còn chứa đựng ý nghĩa văn hóa, tâm linh sâu sắc. Đây là dịp để mọi người tưởng nhớ cội nguồn, giữ gìn bản sắc dân tộc và cầu mong sức khỏe, bình an.
Bánh tro, hay còn gọi là bánh gio, bánh ú tro, được làm từ gạo nếp ngâm nước tro tự nhiên và gói bằng lá chít, lá chuối hoặc lá dong. Với vị thanh mát, dễ tiêu hóa, bánh không chỉ giúp thanh lọc cơ thể mà còn tượng trưng cho sự giản dị, thuần khiết. Đồng thời, món bánh Tết Đoan Ngọ này còn thể hiện lòng thành kính của con cháu với tổ tiên và ước vọng về một năm thịnh vượng.
Cơm rượu nếp, làm từ gạo nếp lên men tự nhiên, thường có vị chua ngọt độc đáo. Loại gạo nếp cẩm hoặc nếp trắng được chọn để tạo nên món ăn này vừa kích thích vị giác vừa mang ý nghĩa trừ tà, thanh lọc cơ thể. Cơm rượu còn được coi là món ăn giúp xua tan cái nóng của mùa hè và mang lại sự may mắn, sức khỏe.
Tục lệ ăn bánh tro và cơm rượu nếp trong Tết Đoan Ngọ là nét đẹp văn hóa lâu đời, gắn bó với đời sống tinh thần người Việt. Đây không chỉ là dịp để gia đình sum họp, cùng nhau thưởng thức những món ăn truyền thống mà còn là cách để lưu giữ những giá trị tinh thần quý báu, vun đắp lòng hiếu thảo và sự gắn kết giữa các thế hệ.
999+ loại bánh Á ngon, đặc sắc và công thức làm bánh đơn giản
Bánh Tết Đoan Ngọ trong các nền văn hóa
Ở mỗi một nền văn hóa, bánh Tết Đoan Ngọ lại được chế biến theo một cách riêng và thể hiện những ý nghĩa, thông điệp riêng biệt. Cùng tìm hiểu chi tiết tại đây:
Bánh Tết Đoan Ngọ trong văn hóa người Việt
Ở Việt Nam, bánh tro (hay còn gọi là bánh gio, bánh ú tro) là món ăn quen thuộc trong ngày Tết Đoan Ngọ. Loại bánh này được làm từ gạo nếp ngâm nước tro tự nhiên, sau đó gói bằng lá chít, lá chuối hoặc lá dong và luộc chín. Bánh có hình chóp nhọn hoặc hình thoi nhỏ gọn, bên trong dẻo mềm, có vị thanh mát và thường được ăn kèm với mật mía để tăng hương vị.
Người Việt xem bánh tro như biểu tượng của sự thanh lọc, giúp giải nhiệt và dễ tiêu hóa trong thời tiết nóng ẩm của mùa hè. Đặc biệt, trong mâm cúng Tết Đoan Ngọ, dâng mâm cúng với bánh tro còn là cách để thể hiện lòng thành kính với tổ tiên và cầu mong bình an, sức khỏe.
Bánh Tết Đoan Ngọ trong văn hóa người Trung
Ở Trung Quốc, bánh ú (zongzi) là món ăn truyền thống không thể thiếu trong Tết Đoan Ngọ. Loại bánh này có hai phiên bản chính: bánh mặn và bánh ngọt. Riêng bánh ú ngọt – bánh ú tro có từ thời nhà Minh, được làm từ gạo nếp ngâm nước kiềm, gói bằng lá tre hoặc lá lau sậy. Bánh thường có hình chóp tam giác, dẻo mềm với hương vị tự nhiên.
Người Trung Quốc tin rằng bánh ú tro không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn mang ý nghĩa tưởng nhớ nhà thơ Khuất Nguyên. Theo truyền thuyết, bánh được thả xuống sông để an ủi linh hồn của ông, đồng thời tránh việc cá ăn mất thi thể.
Tết Đoan Ngọ làm bánh gì trong văn hóa người Nhật
Trong văn hóa Nhật Bản, món bánh gio tương tự được gọi là akumaki. Đây là món ăn đặc trưng của tỉnh Kagoshima, Miyazaki và Kumamoto, thường xuất hiện trong Tango no Sekku (Ngày thiếu nhi) vào mùng 5 tháng 5. Akumaki được làm từ gạo nếp ngâm trong nước tro gỗ cứng (như tro sồi), sau đó gói trong lá tre và luộc chín.
Bánh có hình dạng dài, mảnh và thường được ăn kèm với đường hoặc bột đậu nành để tăng hương vị. Ban đầu, akumaki được sử dụng làm lương khô cho các samurai trong các trận chiến lịch sử như Trận Sekigahara. Ngày nay, món ăn này tượng trưng cho sự bền bỉ và truyền thống, đồng thời là món quà lưu niệm phổ biến của vùng Kagoshima.
Một số câu hỏi thường gặp
Tết Đoan Ngọ ăn bánh gì?
Ở Việt Nam nói riêng và nhiều nước phương Đông nói chung, người ta thường sẽ ăn bánh ú tro vào ngày Tết Đoan Ngọ để cầu mong may mắn, bình an và mùa màng bội thu.
Tại sao Tết Đoan Ngọ lại ăn bánh xèo?
Vào ngày Tết Đoan Ngọ, người miền Tây thường ăn bánh xèo vì đây là món ăn mang tính gắn kết, tạo không khí đầm ấm khi nhiều người cùng làm và thưởng thức. Bánh xèo vừa ngon, lạ miệng, lại no lâu, được xem như món thay cơm. Đặc biệt, đây còn là thời điểm mà các loại rau như lá cách, đọt xoài non, đinh lăng mọc nhiều, càng làm món ăn thêm hấp dẫn và thơm ngon.
Mâm bánh cúng Tết Đoan Ngọ có gì?
Mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ thường có bánh tro, cơm rượu nếp, và các loại trái cây mùa hè như vải, mận, chuối. Ngoài ra, một số nơi còn thêm bánh ú truyền thống, chè đậu, hoặc các món ăn tùy theo phong tục địa phương. Mâm bánh không chỉ thể hiện lòng thành kính dâng lên tổ tiên mà còn mang ý nghĩa cầu mong sức khỏe, bình an.
Danh sách 999+ các loại bánh ngọt ngon nhất thế giới dành cho mọi dịp!
Bánh Tết Đoan Ngọ của người Hoa là bánh gì? Tết Đoan Ngọ Trung Quốc ăn bánh gì?
Trong Tết Đoan Ngọ, người Hoa thường ăn bánh ú (zongzi). Đây là loại bánh làm từ gạo nếp, có thể có nhân mặn (thịt, trứng muối, hạt sen) hoặc ngọt (đậu đỏ, hạt dẻ). Riêng bánh ú tro được làm từ gạo nếp ngâm nước kiềm, có vị thanh nhẹ, là loại bánh phổ biến trong ngày này.
Ở Trung Quốc, bánh ú không chỉ là món ăn mà còn tượng trưng cho sự tưởng nhớ nhà thơ Khuất Nguyên, gắn liền với truyền thuyết thả bánh xuống sông để tôn vinh ông.
Với những thông tin được Bánh Ngon Wik chia sẻ ở trên, có thể thấy rằng bánh Tết Đoan Ngọ không chỉ là món ăn truyền thống mà còn là biểu tượng văn hóa của các quốc gia phương Đông. Thông qua hương vị đặc trưng và phong tục gắn liền với từng loại bánh, ngày lễ này trở thành dịp để con người kết nối với cội nguồn, gìn giữ giá trị tinh thần và cùng nhau chia sẻ những khoảnh khắc ấm áp, sum vầy.
